Van hot naar her maar bijna zeker van het Hongaarse Kocs
Jullie lazen gisteren maandag met 140 mijn dagbegroeting, bedankt daarvoor
Dinsdag 8 april 2025, een goeiemorgen met Wilfried
Gisteren bij het verbeteren van de teksten in mijn boek ‘100 x een goeiemorgen met Wilfried’ las ik in een zinnetje van hot naar her.
Van hot naar her of evengoed van her naar der. Synoniem voor dit gezegde: van het kastje naar de muur.
De betekenis is duidelijk maar vanwaar komt dat gezegde eigenlijk van ‘hot naar her’.
Opzoeken dacht ik bij mezelf en er vandaag een dagbegroeting over schrijven.
Van – hot naar her- heeft alles te maken met het beroep van de koetsier. Nog zo’n woord: de koets! Waar ligt de oorsprong van de koets, in Brugge misschien?
De koets was vermoedelijk een Hongaarse uitvinding.
Het Engelse coach, het Spaanse en Portugese coche en het Duitse Kutsche werden afgeleid van het Hongaarse woord kocsi, dat -van Kocs- betekent.
Kocs is een Hongaars dorpje ten noordwesten van Boedapest en is waarschijnlijk de plaats waar wagenmakers in de vijftiende eeuw een wagen bouwden
met een comfortabele stalen veervering, die al snel populair werd in heel Europa.
Anders dan door paarden voortgetrokken wagens, die al in de bronstijd bestonden en die meestal gebruikt werden om goederen te vervoeren,
waren koetsen specifiek bedoeld voor het vervoer van personen.
Door verbeteringen aan de ophanging en door het gebruik van lichtere wielen was de koets veel comfortabeler en wendbaarder dan de wagen.
Koetsen worden bestuurd door een koetsier en een assistent, vaak de groom genoemd.
De groom opende de deuren van de koets voor de gasten en controleerde het paardentuig.
Omdat het beroep van koetsier een enigszins gespecialiseerd beroep was, ontwikkelden koetsiers een eigen jargon voor het aansturen van de paarden.
Zo werden ju en hu gebruikt om de paarden vooruit te bewegen en werd ho gebruikt om ze te laten stoppen.
Hot betekende -naar rechts- en her betekende -naar links-.
Van hot naar her betekende oorspronkelijk dus van rechts naar links en kreeg later de figuurlijke betekenis - overal heen.
Fijne dinsdag – à la vôtre
Wilfried
